Kurtuluş Savaşı Cepheleri

5 Temmuz 2012 Perşembe.
II. İNÖNÜ SAVAŞI (26-31 Mart-1921) I. İnönü yenilgisinin ezikliğinden Sevri uygulatarak kurtulmak isteyen Yunanlılar Kütahya-Eskişehir'i ele geçirerek TBMM'yi dağıtmayı hedeflemişler ancak bir kez daha yapılan savunma mücadelesiyle İnönü mevkiinde yenilmişlerdir. II. İnönü zaferi İsmet Bey'in generalliğe yükselmesine neden olurken Türk ordusunun henüz taarruz gücüne sahip olmadığı gerçeğini de ortaya çıkarmıştır. KÜTAHYA ESKİŞEHİR SAVAŞLARI (10-24 Temmuz 1921) Yunanlılar; ülkelerinde seferberlik ilan edip İngilizlerden aldıkları maddi yardımla Türk ordusu kendini toparlayamadan saldırıya geçip Kütahya, Afyon, Eskişehir'i ele geçirdi. Ordunun daha fazla yıpranmasını engellemek için Sakarya ırmağının doğusuna çekildiler. Bu yenilgi üzerine; İnönü savaşlarının yarattığı moral bir anda bozulmuştur. Yunanlıların Ankara'ya gelebilecekleri endişesiyle TBMM'yi Kayseri'ye taşıma önerisi yapıldı. Meclis içindeki muhalif gruplar yenilgiden Mustafa Kemal'i sorumlu tuttu. Meclisin bütün yetkileri 3 ay süreyle Mustafa Kemal'e verilerek BAŞKOMUTANLIĞA getirildi. Mustafa Kemal böylelikle Erzurum Kongresi öncesinde ayrıldığı askerlik görevineKütahya-Eskişehir yenilgisi sonrasında yeniden dönmüş oldu. Mustafa Kemal Türk halkına yayınladığı "Tekalifi Milliye" emirleri (Milli yükümlülükler) ile büyük bir fedakarlık istemiş, seferberlik başlamıştır. Bu andan itibaren uygulamada doğacak aksaklıkları ortadan kaldırmak için yeniden İstiklâl Mahkemeleri kurulmuştur. SAKARYA MEYDAN SAVAŞI (23 Ağustos-12 Eylül 1921) Yunanlıların Ankara'yı hedefleyerek başlattığı saldırı savaş stratejisi değiştirilerek başarıyla engellenmiştir. (Hattı müdafa yoktur, sathı müdafaa vardır.) Sonucunda: Türk tarafının son savunma savaşıdır. Bu andan itibaren Yunanlılar savunma, Türkler saldırı durumuna geçeceklerdi. 1683 II. Viyana bozgunundan itibaren başlayan Türk ordusunun çekilmesi, Sakarya da durdurulmuştur. Önce İtalyanlar Anadolu'yu boşaltmaya başladılar. (Bu hareket Sakarya'dan sonra hızlanmıştır.) Fransızlar TBMM yönetimiyle Ankara antlaşmasını imzalayarak Anadoluyu boşaltmaya başladılar. Böylelikle Güney Cephesi kapanmış oldu. Türkiye-Suriye sınırı Hatay dışında bugünkü durumunaa ulaştı. Anlaşma devletlerinden ilk kez Fransa TBMM ve Misak-ı Milli'yi tanımış oldu. İtilaf bloku parçalanmış oldu. Mustafa Kemal'e Gazilik ve Mareşallik unvanı verildi. İtilâf devletleri ateşkes ve yeni barış önerileri getirdi. Sovyet Rusya; Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan adına 13 Ekim 1921 'de KARS ANTLAŞMASINI imzalayarak doğu sınırımızı kesinleştirmiş oldu. Yunanlıların megola ideası sona erdirildi. İTİLÂF DEVLETLERİNİN ATEŞKES VE BARIŞ ÖNERİLERİ (26 Mart 1922) İtilaf devletleri Yunan birliklerine zaman kazandırmak için 22 Mart 1922'de ateşkes önerisinde bulundu 3 ay süreyle savaşın kesilmesi hükmü bulunan ateşkes; "her iki devletin askeri gücü anlaşma devletlerinden oluşacak bir komisyon tarafından denetlenecek" sözü üzerine TBMM'den tepki görmüştür. TBMM prensip olarak barıştan yanadır. Ancak ordusunun denetimi konusunu bağımsızlık ilkesine aykırı gördükleri için reddeder. Ayrıca ateşkesin gerçekleşmesi ve itilaf devletlerinin Anadolu'yu boşaltması gerektiğini savunur. 26 Mart 1922'de açıklanan barış şartları şunlardır: İzmir ve Tekirdağ Türklere verilecek Edirne, Kırklareli ve Babaeski Yunanlılara verilecek. Doğu Anadolu'da bir Ermenistan devleti kurulacak. Türkiye'de zorunlu askerlik olmayacak, ücretli asker sayısı 85.000'e çıkarılacak. Sevr antlaşmasının mali ve ekonomik hükümlerinde bazı değişiklikler yapılacak. Bu koşullar üzerine TBMM kesin zaferi sağlayacak saldırı hazırlıklarına geçmiştir. BÜYÜK TAARRUZ VE BAŞKOMUTANLIK SAVAŞI (26 Ağustos-18 Eylül 1922) Mustafa Kemal'in Başkomutanlık yetkisi 3 ay süreyle uzatılmış ve gizli bir emirle ordu birliklerine saldırı için son hazırlıklar bildirilmiştir. 26 Ağustos 1922'de başlayan saldırı 30 Ağustos'a kadar sürerek Yunan kuvvetleri Dumlupınar'ın kuzeyinde Aslıhanlar bölgesine sürülmüş ve burada kuşatılmıştır. 30 Ağustos'ta Mustafa Kemal'in doğrudan yönettiği BAŞKOMUTANLIK MEYDAN SAVAŞI ile Yunanlılara son bir darbe vurularak; Uşak, İzmir, Bursa işgalden kurtarılmış, 18 Eylü'de de Batı Anadolu düşmandan tamamen temizlenmiştir. MUDANYA ATEŞKES ANTLAŞMASI (3-11 Ekim 1922) Mudanya Öncesindeki Ortam Yunanlıların kesin yenilgiye uğratılması İngilizlerin Dominyonlarından gelen yardımların kesilmesi Savaşlara tepki gösteren halkın Loid George hükümetine baskı yapması İtilaf blokunun parçalanmış olması Rusların boğazlar konusunda çıkabilecek bir savaş için TBMM'nin yanında yer alacağı açıklaması üzerine ateşkese gidilmiştir. İngiltere, Fransa, Türkiye, İtalya görüşmelere katılmış, Yunanistan katılmayarak daha sonra itilaf devletlerinin baskısıyla alman kararları kabul etmiştir. Ateşkese Göre 14-15 Ekim gecesinden başlayarak silahlı çatışmalar duracaktı. Doğu Trakya 15 gün içinde Yunanlılar tarafından boşaltılacak ve boşaltma dan bir ay sonra Türk memurlarına bırakılacaktı. Barış anlaşması imzalanıncaya kadar Türk ordusu Çanakkale ve Kocaeli yarımadasında belirtilen sınırda duracak, Doğu Trakya'ya asker geçirmeyecek ancak bölgenin güvenliğini sağlamak maksadıyla 8.000 kişilik Türk jandarma birliği gönderilecekti. Devir teslim sırasında çıkabilecek karışıklıkları önlemek amacıyla anlaşma devletlerinden 7 taburluk karma birlik bölgede bulunacaktır. Boğazlar ve İstanbul TBMM hükümetinin yönetimine bırakılacak ancak barış anlaşması imzalanıncaya kadar itilaf devletleri İstanbul'da kalacaktır. Önemi Doğu Trakya, Boğazlar ve İstanbul savaşsız geri alınmıştır. İngiltere'de hükümet değişikliği olmuştur. İtilaf devletleri Osmanlı devletinin hukuken sona erdiğini kabul etmiştir. İsmet Paşa İnönü Savaşlarındaki askeri başarısını Mudanya'da siyasi başarıya dönüştürmüştür. KAYNAK http://www.edebiyatforum.com

Comentários:

Yorum Gönder

 
BU MİLLET NASIL KURTULDU © Copyright 2010 | Design By Gothic Darkness |