KURTULUŞ SAVAŞI CEPHELERİ

DOĞU CEPHESİ Rusların; Brest Litovvsk antlaşmasıyla Doğu Anadolu ve Kafkas bölgelerini boşaltması üzerine Kafkasya'da; Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan bağımsız devlet kurdular. Ruslardan boşalan bölgede savaş sürdüğü için Türkler yerleşemedi ve savaşın sonunda Mondros ateşkesinin imzalanmasıyla Türklerin tamamen bölgeden uzaklaşması Ermenilerin bölgedeki etkinliklerini arttırmıştır. Doğu Anadoluda hak iddia eden Ermeniler; Gümrü, Iğdır, Arpaçay ve Araş ırmaklarına kadar ilerlemiştir. Bu durum üzerine TBMM Kazım Karabekir komutasında Doğu Cephesini açmıştır. Ermenilerle yapılan savaşta: Sarıkamış, Kars ve Gümrü geri alınarak 3, Aralık 1920 GÜMRÜ ANTLAŞMASI yapılmıştır. Ermeniler işgal ettikleri yerleri boşaltarak Doğu Anadoludaki bütün siyasi isteklerinden vazgeçtiler. Doğu Anadolu, Ardahan'ın büyük bir bölümü (Artvin dışında) bugünkü sınırlarına kavuşmuştur. Önemi TBMM'nin uluslararası alanda kazandığı ilk askeri ve siyasi başarısıdır. Bu başarı üzerine, Gürcistan, Ardahan, Artvin ve Batum'u boşaltarak TBMM ile barış imzalamıştır. Kurtuluş Savaşı sırasında Ruslardan gelecek yardım yolu açılmıştır. Doğu cephesi kapatılarak birlikler batıya kaydırılmıştır. GÜNEY CEPHESİ Mondros ateşkesinin peşinden İngilizler; Urfa, Antep ve Maraş'ı işgal etmişler, ancak daha sonra buraları Fransızlara bırakmışlardır. Fransızlar; Adana ve Çukurova bölgelerini de işgal etmişlerdir. Ancak yoğun halk direnişleri karşısında Suriye'den getirilen "Ermeni İntikam Alayları" kurarak halka karşı kullanılmışlardır. Sivas kongresinden sonra oluşan Temsil Heyeti halkı örgütlemek için bölgeye subaylar göndererek Güneyde direniş cephesi oluşturmuşlardır. Kuvayi Milliye ve halk etkinlikleriyle; Maraş, Urfa, Antep ele geçirilmiş, Fransızlar durdurulabilmişti. Ancak Güney cephesinin kesin olarak SAKARYA MEYDAN SAVAŞIN'dan sonra Fransızlarla imzalanan ANKARA ANTLAŞMASIYLA kapatılabilmiştir. BATI CEPHESİ I. İNÖNÜ SAVAŞI (6-10 OCAK 1921) Yunanlılar; Türk ordusunun gücü hakkında keşifte bulunarak Eskişehir'i ele geçirip, TBMMyi dağıtmak için üs olarak kullanmak istiyordu. Bu arada Türklere karşı göstereceği başarı itilaf devletlerinden yardım almasını kolaylaştıracaktı. Bu yolla Türk gücünü kırarak Sevr'i uygulatabileceklerdi. Üstelik; TBMM'nin Çerkez Ethem isyanıyla uğraşıyor olması böyle bir olayı gerçekleştirmek için uygun bir ortamdı. Yunan saldırısı İnönü mevkiinde İsmet Paşa komutasında durduruldu. Önemi Düzenli ordunun Barı cephesinde ilk başarısıdır. İtilaf devletleri arasında görüş ayrılıkları belirginleşmiştir. SovyetRusya'yla Moskova Antlaşması imzalandı. Teşkilat-1 Esasi (21 Anayasası) kabul edildi. İstiklâl Marşı kabul edildi. Londra Konferansı toplandı. Türk - Afgan dostluk antlaşması imzalandı. KAYNAK http://www.edebiyatforum.com